محبوبیت استاد شجریان به روایت داده های آنلاین

محمد رهبری (پژوهشگر شبکه های اجتماعی مجازی)

جارستان به نقل از روزنامه اعتماد؛ عشق و علاقه ملت ایران به خسرو آواز ایران، محمدرضا شجریان امری مخفی و پوشیده نیست. شجریان در قلب بسیاری از ایرانیان جای داشت و یکی از محبوب ترین چهره های دوران معاصر بود که میلیون ها نفر فارغ از گرایش های سیاسی و باورهای مذهبی خود، او را دوست داشتند و چه بسا اگر همه گیری ویروس کرونا نبود، میلیون ها نفر در تشییع پیکر او شرکت می کردند و صحنه بدرقه او تصویری به یاد ماندنی را در روزهای پایانی قرن رقم می زد.

داده های آنلاین نیز به خوبی به محبوبیت محمدرضا شجریان گواهی می دهند و اغراق نیست اگر بگوییم مردمی که امکان حضور در تشییع پیکر استاد آواز ایران را نداشتند، او را به صورت مجازی بدرقه کردند. از ساعات ابتدایی انتشار خبر درگذشت محمدرضا شجریان در روز پنجشنبه ۱۷ مهرماه ۹۹، انتشار هزاران مطلب در شبکه های اجتماعی آغاز شد که این روند تا پایان روز جمعه ادامه داشت. طی این دو روز، نزدیک به ۱۰۰هزار توییت راجع به محمدرضا شجریان منتشر شد که این توییت ها بیش از ۲ میلیون و ۲۷۰ هزار بار لایک شده اند و بخش اعظم آن مربوط به تنها ۳۰۰ توییت است. در این میان، رکورد لایک در تاریخ توییتر فارسی نیز شکسته شد و توییت همایون شجریان که خبر درگذشت پدرش را تایید کرده بود، با حدود ۸۵ هزار لایک، پرلایک ترین توییت در توییتر فارسی شد؛ موضوعی که به خوبی نشان می دهد این امر برای عموم کاربران توییتر که (به لحاظ دیدگاه سیاسی، فرهنگی) بسیار متکثر هستند، اهمیت داشته است.

ازسوی دیگر، در اینستاگرام که امروزه پرطرفدارترین اپلیکیشن میان ایرانیان است، اوضاع به طرز معناداری متفاوت بود. بخشی از ویدیوهای منتشر شده در این شبکه اجتماعی طول ۲ روز گذشته بیش از ۱۴۸میلیون بار دیده شده و تعدادی از مطالب راجع به خسرو آواز ایران نیز به تنهایی بیش از ۵۹ میلیون لایک گرفته و بیش از یک میلیون و ۲۳۰ هزار کامنت دریافت کرده است.

این آمار شگفت آور کافی است که نشان دهد شجریان میان ایرانیان چه جایگاهی داشته است.آمار مربوط به مطالب محمدرضا شجریان در تلگرام حیرت آور است. در این پیام رسان اجتماعی طول ۲ روز گذشته، ۱۰۳ هزار مطلب توسط ۱۰ هزار کانال منتشر شده است؛ اما آنچه حیرت انگیز و باورنکردنی است، آن است که این مطالب حدود ۳۰۰ میلیون بار در تلگرام دیده شده است.

اعداد و ارقام ارایه شده شاید غیرقابل باور به نظر برسند، اما حقیقتی است که نباید از آن چشم پوشی کرد. ۵۹ میلیون لایک و یک میلیون و ۲۳۰ هزار کامنت در اینستاگرام و ۳۰۰ میلیون بازدید در تلگرام نشان می دهد که ایرانیان در فضای آنلاین، عزای عمومی گرفته اند، بدرقه آنلاین باشکوهی از محمدرضا شجریان بجا آورده اند و در ۲ روز گذشته تمام توجه خود را به استاد آواز ایران معطوف کرده اند.

معنای داده هایی که اشاره شد آن است که شجریان پیونددهنده همه ایرانیان اعم از رده های گوناگون سنی و جنسیتی و همین طور بخش های مختلف جامعه با باورهای مذهبی و گرایش های سیاسی متفاوت بود؛ او سرمایه عظیم یک ملت بود و یک ملت در فقدانش سوگواری کرد؛ هرچند آن طور که باید، توسط حاکمان قدر و منزلت ندید؛ حال آنکه کسی چون شجریان در ایران معاصر ما همچون گنجی گران بها، نایاب است.